Aktywny Rodzic, wakacje składkowe, 800 plus, świadczenie wspierające, a także 13. i 14. emerytura – to tylko niektóre zadania i programy realizowane w 2024 roku przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aktywny Rodzic
W październiku ZUS zaczął przyjmować wnioski o trzy świadczenia z nowego programu „Aktywny rodzic”, który pomaga godzić pracę zawodową z opieką nad dziećmi do lat trzech. Pierwsze świadczenie to „Aktywni rodzice w pracy”. Przysługuje aktywnym zawodowo opiekunom na dzieci od 12 do 35 miesiąca życia, które nie uczęszczają do placówek profesjonalnej opieki (żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego, dziennego opiekuna). Świadczenie wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł, jeżeli maluch ma orzeczenie o niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami.
Na dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego lub mają dziennego opiekuna, rodzice otrzymują „Aktywnie w żłobku”. Świadczenie pokrywa koszty czesnego (bez wyżywienia) do 1500 zł miesięcznie lub do 1900 zł, gdy dziecko ma odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności.
Trzecie z nowych świadczeń na dzieci to „Aktywnie w domu”, które zastąpiło Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Wynosi po 500 zł miesięcznie na każde dziecko w wieku od 12 do 35 miesiąca życia.
Wnioski o świadczenia są przyjmowane tylko elektroniczne. Na Podkarpaciu rodzice wystąpili o wsparcie z nowego programu na ponad 24 tys. dzieci. Najwięcej wniosków dotyczyło „Aktywnie w żłobku” – ponad 10 tys. O „Aktywni rodzice w pracy” opiekunowie złożyli 6852 wniosków, a o „aktywnie w domu” – na niemal 6,7 tys.
Wakacje składkowe
Od 1 listopada 2024 r. mikroprzedsiębiorcy wpisani do CEIDG oraz komornicy sądowi mogą składać wnioski o zwolnienie z opłacania składek na własne ubezpieczenia społeczne w jednym, wybranym przez siebie miesiącu w danym roku. W tym roku mogli uzyskać zwolnienie za grudzień, jeśli złożyli wniosek w listopadzie.
Na 31.12.2024 r. za grudzień 2024 oraz styczeń 2025 roku na Podkarpaciu wpłynęło łącznie blisko 66 tys. wniosków o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek. Zwolnienie obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje osobę prowadzącą działalność. Ulga nie dotyczy składek, które przedsiębiorca opłaca za inne osoby, np. pracowników, zleceniobiorców czy współpracowników. Nie obejmuje też składki na własne ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy. Za miesiąc objęty wakacjami składkowymi nie trzeba płacić składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Składki objęte zwolnieniem zostaną sfinansowane z budżetu państwa i będą wliczać się do przyszłej emerytury czy renty przedsiębiorcy. Ponadto od kwot objętych zwolnieniem nie trzeba płacić podatku. Ulga w postaci wakacji składkowych stanowi pomoc publiczną de minimis. Dlatego przedsiębiorca musi podać we wniosku informacje o innych formach pomocy publicznej, z których korzystał w ostatnich latach.
Świadczenie wspierające
1 stycznia weszły w życie przepisy wprowadzające świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami. W okresie od stycznia do listopada 2024 r. liczba osób, które złożyły na Podkarpaciu wniosek o wypłatę tego świadczenia do ZUS przekroczyła 10 tys., a kwota wypłaconych świadczeń przekroczyła 266 mln zł.
ZUS obsługuje świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością o największej potrzebie wsparcia w związku z trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu. Aby otrzymać świadczenie wspierające, w pierwszej kolejności trzeba zgłosić się do wojewódzkiego zespołu ds. orzecznictwa (WZON).
O świadczenie wspierające mogą starać się osoby mające status osoby z niepełnosprawnością, potwierdzony w formie: orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu, wydanego przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności; orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS; orzeczenia o inwalidztwie wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie ds. inwalidztwa i zatrudnienia.
800 plus
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) zostało podwyższone do 800 zł. Nastąpiło to automatycznie, co oznacza, że nie trzeba składać żadnego dodatkowego wniosku.
Wniosek można złożyć jedynie elektronicznie przez aplikację mobilną mZUS na smartfony i tablety, bezpośrednio na PUE ZUS, na portalu Emp@tia albo w bankowości elektronicznej. Wypłata środków odbywa się bezgotówkowo na podany we wniosku numer konta. ZUS przekazuje pieniądze w każdym miesiącu w dziesięciu terminach płatności.
W okresie od stycznia do listopada 2024 r. na Podkarpaciu wypłacono świadczenia wychowawcze na 387 tys. dzieci, a kwota ich wypłat wyniosła 3 mld 243 mln zł.
13. emerytury
W okresie od kwietnia do listopada 2024 r. wypłacono dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, czyli tzw. 13-tki – na Podkarpaciu dla ponad 452 tys. osób na łączną kwotę przekraczająca 806 mln zł.
Trzynastka przysługuje w wysokości najniższej emerytury. W 2024 roku wynosiła 1780,96 zł brutto. Aby ją otrzymać, nie trzeba było składać żadnego wniosku. ZUS przyznał ją z urzędu.
Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które 31 marca br. mają prawo do wypłaty emerytury – w tym emerytury pomostowej, okresowej emerytury kapitałowej i emerytury częściowej, renty z tytułu niezdolności do pracy – w tym renty dla inwalidów wojennych i wojskowych oraz rent wypadkowych, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej – w tym renty rodzinnej po inwalidzie wojennym lub wojskowym oraz rent rodzinnych wypadkowych, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.
14. emerytury
Od września do listopada 2024 r. wypłacono kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, czyli tzw. 14-tki. Na Podkarpaciu dla 385,8 tys. osób na łączną kwotę niemalże 580 mln zł.
W mijającym roku „czternastka” w pełnej wysokości wyniosła 1780,96 zł brutto, czyli tyle, ile wynosi minimalna emerytura. Na pełną kwotę mogą liczyć osoby, których świadczenie podstawowe, np. emerytura lub renta, nie przekraczają 2900 zł brutto.
Osobom ze świadczeniem głównym między 2900 a 4630,96 zł brutto „czternastka” została zmniejszona zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”. Na przykład do emerytury 3500 zł „czternastka”; przysługiwała w kwocie mniejszej o 600 zł, czyli 1180,96 zł brutto. Świadczenie nie było jednak przyznawane, jeśli kwota czternastej emerytury była niższa niż 50 zł. Oznacza to, że tzw. czternastki nie otrzymały osoby mające emeryturę lub rentę wyższą niż 4630,96 zł brutto.
